Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας ιδρύθηκε από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, με ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ολυμπίας, αμέσως μετά τη λήξη των ερευνών του Carl Blegen και του Σπυρίδωνος Μαρινάτου, των δύο επιφανών αρχαιολόγων, των οποίων τα ονόματα δόθηκαν, μάλιστα, τιμητικά στους δύο κεντρικότερους δρόμους της Χώρας.

Το Μουσείο δημιουργήθηκε για να στεγάσει τα σημαντικότατα ευρήματα από τις ανασκαφές τους, ευρήματα στα οποία οφείλεται και η διεθνής προβολή της περιοχής. Ο όγκος του υλικού που είχε έλθει στο φως ήταν τέτοιος, ώστε μέρος των ευρημάτων από τις ανασκαφές του Μαρινάτου (το υλικό από την Βοϊδοκοιλιά, το αρχαίο Κορυφάσιο, την Κουκουνάρα και άλλες Μυκηναϊκές θέσεις της Πυλίας) αποτέλεσε τον πυρήνα της αρχαιολογικής συλλογής του άλλου αξιόλογου περιφερειακού μουσείου, του Μουσείου Πύλου, που δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του I960, από δωρεά του ιατρού Χρήστου Αντωνόπουλου, ομογενούς από το Σικάγο.

Η συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Χώρας υπερβαίνει κατά πολύ την τοπική σημασία της, εξ'αιτίας του όγκου και του χαρακτήρα των ευρημάτων που περιλαμβάνει. Η αρχαιολογική συλλογή του Μουσείου αποτελείται από αγγεία και άλλα αντικείμενα που στην πλειονότητα τους χρονολογούνται στην Υστεροελλαδική ή Μυκηναϊκή εποχή (1550-1100 π.Χ. περίπου). Είναι, αναμφίβολα, μία από τις πλουσιότερες και διδακτικότερες συλλογές Μυκηναϊκών ευρημάτων που υπάρχουν στην Ελλάδα και, όσον αφορά στον Πελοποννησιακό χώρο, εξ' ίσου σημαντική με αυτήν του Μουσείου Ναυπλίου.

Τα αντικείμενα που φυλάσσονται στο Μουσείο έχουν βρεθεί σε διάφορες Μυκηναϊκές, ως επί το πλείστον, θέσεις κατανεμημένες σε μεγάλη γεωγραφική έκταση εντός του Μεσσηνιακού χώρου. Προέρχονται από μείζονες οικιστικές θέσεις, όπως η Περιστεριά Κυπαρισσίας (ένα από τα σημαντικότερα πρώιμα Μυκηναϊκά κέντρα της Δυτικής Πελοποννήσου), τα Νιχώρια (μεταξά Ριζομύλου και Καρποφόρας) και ο Εγκλιανός (έδρα του άνακτος της Πύλου, κέντρο διοικήσεως και εμπορίου κατά την Υστερη Μυκηναϊκή εποχή), άλλα και από μικρότερα κέντρα ή οικισμούς της περιοχής. Προέρχονται, επίσης, από μεγάλους θολωτούς τάφους βασιλέων, τοπικών ηγεμόνων (τοπαρχών) ή μεγάλων γαιοκτημόνων, αλλά και από μικρούς θολωτούς ή θαλαμοειδείς τάφους του πληθυσμού. Διαγράφεται, έτσι, μέσα από τα διάφορα σύνολα ευρημάτων η βασική δομή της Μυκηναϊκής κοινωνίας της Πύλου, η μεγάλη ακμή της οποίας, κατά τον ύστερο 13ο αιώνα π.Χ., αποκαλύπτεται και από τα περιεχόμενα των κειμένων των πινακίδων της Γραμμικής Β Γραφής του Εγκλιανού.

Πως θα πάτε

 Οδήγηση μέσω ΕΟ9 • 18,0 χμ.24 λεπτ.

Το Μουσείο αρχικά δημιουργήθηκε με σκοπό να στεγάσει την πλούσια συλλογή του φιλέλληνα Rene Puaux, την οποία είχε δωρίσει στην Πύλο. Τελικά όμως το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως Αρχαιολογικό Μουσείο, που φιλοξενεί ευρήματα από την περιοχή της Πυλίας από τους μεσοελλαδικούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Τα εκθέματα του Μουσείου αναπτύσσονται σε δύο αίθουσες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα ευρήματα που ήλθαν στο φως από θολωτό τάφο της Κουκουνάρας στα Παλαιοχώρια, που περιλαμβάνουν σφραγιδόλιθο, χρυσές ταινίες, ταφικό πίθο και δύο περιδέραια, επίσης ένας μεγάλος αστράγαλος από τον ελληνιστικό τύμβο της Τραγάνας, καθώς και πλήθος κτερισμάτων, αγγείων και χάλκινων σκευών.

Σχετικά πρόσφατα αποφασίστηκε η μεταφορά του Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου στο Νιόκαστρο, το φρούριο της πόλης. Όταν το σχέδιο αυτό ολοκληρωθεί, οι χώροι του Μουσείου θα μετατραπούν σε αποθήκες και εργαστήριο συντήρησης.

Αρχικός σκοπός του Μουσείου ήταν να στεγάσει την πλούσια συλλογή του Γάλλου φιλέλληνα Rene Puaux, η οποία απαρτιζόταν από έγγραφα, χαρακτικά και ενθύμια του Αγώνα. Ο Puaux, ο οποίος το 1930 ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης του Δήμου Πύλου, είχε οραματιστεί τη δημιουργία ενός Μουσείου το οποίο, εκτός από τη συλλογή του, θα στέγαζε επίσης όλα τα κειμήλια από την Ελληνική Επανάσταση. Το Μουσείο, που τελικά χτίστηκε ύστερα από πολλές περιπέτειες, στέγασε μόνο ένα τμήμα της περίφημης συλλογής του Puaux, η οποία ακόμα δεν έχει βρει το μόνιμο σπίτι της. Το Αντωνοπούλειο Μουσείο τελικά λειτούργησε ως αρχαιολογικό μουσείο, με ευρήματα που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Πύλου, από τους μεσοελλαδικούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Πως θα πάτε

 Οδήγηση μέσω Επαρ.Οδ. Φιλιατρών-Κορυφάσιου και ΕΟ9 • 27,0 χμ.35 λεπτ.

Το κτίριο του Μουσείου βρίσκεται στη καρδιά του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας, εκεί όπου παλιά βρισκόταν η Δημοτική Αγορά της πόλης, που κατακλυζόταν καθημερινά από το πολύβουο πλήθος των εμπόρων και των πελατών της.

 Το κτίριο του Μουσείου βρίσκεται στη καρδιά του ιστορικού κέντρου της Καλαμάτας, εκεί όπου παλιά βρισκόταν η Δημοτική Αγορά της πόλης, που κατακλυζόταν καθημερινά από το πολύβουο πλήθος των εμπόρων και των πελατών της.

Μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1986 το οικοδόμημα της Αγοράς κατεδαφίστηκε λόγω των σοβαρών ζημιών που είχε υποστεί. Το νέο οικοδόμημα που κατέλαβε τη θέση της παλαιάς Αγοράς, παραχωρήθηκε από το Δήμο Καλαμάτας στο Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να λειτουργήσει ως Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ακολουθώντας την παλιά γεωγραφική διαίρεση του νομού σε τέσσερις επαρχίες, Καλαμάτας, Μεσσήνης, Πυλίας και Τριφυλίας, η έκθεση αναπτύσσεται σε αντίστοιχες μεγάλες γεωγραφικές ενότητες, μέσα στις οποίες εντάσσονται οι σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις με αντιπροσωπευτικά ευρήματα, που προέρχονται είτε από ανασκαφές, είτε από επιφανειακές έρευνες ή ακόμη και από τυχαίες παραδόσεις αρχαίων, από τους απλούς πολίτες.

 Προκειμένου ο επισκέπτης να "διεισδύσει" στις γεωγραφικές ενότητες, ακολουθεί μια κεντρική "οδική αρτηρία", ανάμεσα στις προθήκες και τα εκθέματα, θυμίζοντας τη ροή του ποταμού Παμίσου, που διατρέχει μεγάλο μέρος της Μεσσηνίας και εκβάλει στο Μεσσηνιακό κόλπο.

Πως θα πάτε

 Οδήγηση μέσω ΕΟ Πύλου Καλαμάτας • 66,7 χμ.1 ώρ. 19 λεπτ.